گالوانیزه یک فرآیند پوششدهی فلزات با روی است که برای محافظت از آنها در برابر خوردگی استفاده میشود. در این فرآیند، فلز پایه با روی پوشانده میشود که یک فلز فعالتر از فلز پایه است. در نتیجه، در صورت تماس فلز پایه با هوا یا آب، روی به جای فلز پایه خورده میشود و از آن محافظت میکند. گالوانیزه روشی اقتصادی و مؤثر برای محافظت از فلزات در برابر خوردگی است. این روش در صنایع مختلف، از جمله ساختوساز، خودروسازی، و مهندسی عمران استفاده میشود. گالوانیزه انواع مختلفی دارد:
انواع گالوانیزه
گالوانیزه به دو دسته کلی تقسیم میشود: گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد.
گالوانیزه گرم
فرآیندی است که در آن فلز پایه در وان مذاب روی فرو برده میشود. این فرآیند در دمای 450 تا 480 درجه سانتیگراد انجام شده و طی آن، روی به صورت یک لایه پیوسته و یکنواخت روی فلز پایه قرار میگیرد. پس از اینکه فلز پایه از وان مذاب خارج شد، لایه روی با اکسیژن و کربن واکنش داده و لایهای تشکیل میدهد که نسبت به زنگ زدگی و خوردگی مقاوم است. مقاومت این لایه نسبت به عوامل خارجی بالا بوده و میتواند دوام فلز را تا 50 سال افزایش دهد. به این ترتیب ورق گالوانیزه با مقاومت بالا ساخته میشود. ورق گالوانیزه گرم جهت ساخت سازههای بزرگ و تجهیزات صنایع سنگین مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایای گالوانیزه گرم
- مقاومت بالا در برابر خوردگی
- دوام طولانیمدت (تا 50 سال)
- ظاهری صاف و شفاف تر
معایب گالوانیزه گرم
- هزینهبر بودن
- نیاز به تجهیزات و امکانات ویژه
- ظاهری مات و زبر
گالوانیزه سرد
گالوانیزه سرد فرآیندی است که در آن فلز پایه با یک لایه نازک از روی پوشانده میشود. در این فرآیند، روی به صورت یک لایه پودری یا مایع روی فلز پایه قرار میگیرد. ورق گالوانیزه سرد مقاومت کمتری در برابر خوردگی دارد و معمولاً برای کاربردهای کوتاهمدت و ساخت سازههای سبک استفاده میشود.
- گالوانیزه سرد الکتریکی: در این روش، فلز پایه به عنوان آند و روی به عنوان کاتد در یک محلول الکترولیت قرار میگیرد. جریان الکتریکی باعث میشود که روی به صورت یک لایه نازک روی فلز پایه رسوب کند.
- گالوانیزه سرد پودری: در این روش، فلز پایه با یک لایه پودری از روی پوشانده میشود. سپس، این لایه پودری در کوره حرارت داده میشود تا روی به صورت یک لایه جامد روی فلز پایه ذوب شود.
مزایای گالوانیزه سرد
- هزینهبر نبودن
- نیاز به تجهیزات و امکانات ساده
- امکان انجام روی قطعات با اندازه و شکل مختلف
معایب گالوانیزه سرد
- مقاومت کمتری در برابر خوردگی
- دوام کوتاهمدت (معمولاً 10 تا 15 سال)
- ظاهری مات
کاربردهای گالوانیزه
گالوانیزه در صنایع مختلف، از جمله ساختوساز، خودروسازی، و مهندسی عمران استفاده میشود. ورق گالوانیزه بیشترین استفاده را در صنعت دارد. به طور کلی برخی از کاربردهای گالوانیزه عبارتند از:
- ساختوساز: گالوانیزه برای محافظت از سازههای فلزی در برابر خوردگی استفاده میشود. به عنوان مثال، از گالوانیزه برای پوششدهی لولهها و ورقهای فلزی، تیرآهن، و لولهها و ورقهای فولادی استفاده میشود.
- خودروسازی: گالوانیزه برای محافظت از بدنه خودروها در برابر خوردگی استفاده میشود.
- مهندسی عمران: گالوانیزه برای محافظت از سازههای فلزی در برابر خوردگی در محیطهای مرطوب و خورنده استفاده میشود. به عنوان مثال، از گالوانیزه برای پوششدهی پلها، مخازن آب، و خطوط لوله استفاده میشود.