وستا سازه پلاس مقالات مرتبط با فلزات
تیر لانهزنبوری یکی از پرکاربردترین اعضای فولادی در صنعت ساختمانسازی است که به دلیل وزن سبکتر و توانایی عبور تأسیسات از داخل سوراخهای ششضلعی خود، محبوبیت زیادی دارد. این تیرها معمولاً از برش و جوش تیرهای نرمال به دست میآیند و برای سازههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. اما باید بدانیم که همیشه استفاده از تیر لانهزنبوری ایمن نیست. در بعضی شرایط به دلیل ضعف در مقاومت برشی و کمانش موضعی، بهکارگیری این تیرها میتواند خطرناک باشد. در این مقاله بررسی میکنیم که در چه جاهایی استفاده از تیر لانه زنبوری ممنوع یا پرخطر است و چه جایگزینهایی میتوان انتخاب کرد.
تیر لانه زنبوری چیست و چه مزایایی دارد؟
پیش از بررسی نقاط ضعف، لازم است کمی با ویژگیهای این نوع تیر آشنا شویم. تیر لانهزنبوری از بریدن تیرآهن معمولی به روش زیگزاگی و سپس جوش دادن دو قطعه بر روی یکدیگر ساخته میشود. این فرآیند باعث افزایش ارتفاع تیر و در نتیجه، افزایش ممان اینرسی و مقاومت خمشی آن میشود.
مزایای اصلی تیر لانهزنبوری عبارتاند از:
– وزن کمتر نسبت به مقاومت خمشی
– صرفهجویی در هزینههای ساخت
– امکان عبور لولههای تأسیسات از سوراخهای ششضلعی
– افزایش زیبایی و طراحی مدرن در بعضی سازهها
با این حال، هر مزیتی محدودیتهایی هم دارد.
بیشتر بخوانید: چرا تیر را لانه زنبوری می کنند؟
موارد پرخطر در استفاده از تیر لانه زنبوری
اگرچه تیرهای لانهزنبوری مزایای زیادی دارند، اما در همه پروژهها مناسب نیستند. انتخاب اشتباه این تیر میتواند ایمنی سازه را به خطر بیندازد. در ادامه به بررسی موقعیتهایی میپردازیم که استفاده از تیر لانهزنبوری توصیه نمیشود.
1. سازههایی با باربری سنگین
یکی از مهمترین محدودیتهای تیر لانهزنبوری، ضعف در تحمل بارهای متمرکز و سنگین است. به دلیل وجود سوراخهای ششضلعی در جان تیر، مقاومت برشی کاهش مییابد. بنابراین در مکانهایی مانند سولههای صنعتی، پلها یا ساختمانهایی که بارگذاری سنگین دارند، استفاده از این تیرها میتواند موجب شکست یا تغییر شکل شدید شود.
2- دهانههای بلند و بدون مهاربند
در دهانههای بزرگ که تیرها باید مسافت طولانیتری را بدون تکیهگاه طی کنند، استفاده از تیر لانهزنبوری ریسک بالایی دارد. این تیرها در برابر کمانش جانبی مقاومت کمی دارند و احتمال تغییر شکل و حتی ریزش سازه وجود دارد. در چنین شرایطی معمولاً استفاده از تیرورق یا تیرآهن دوبل گزینهی مطمئنتری است.
3- ساختمانهای بلندمرتبه
در ساختمانهای چند طبقه یا برجها، بارهای قائم و جانبی به شدت افزایش مییابد. تیر لانهزنبوری به دلیل ضعف در مقاومت برشی و مشکلات ناشی از جوشکاری، نمیتواند گزینهی مناسبی باشد. در این نوع پروژهها، تیرهای نرمال یا تیرهای کامپوزیت انتخاب بهتری خواهند بود.
4- محل تمرکز بار یا بارگذاری نقطهای
اگر بار یک نقطه خاص از تیر را تحت فشار قرار دهد، استفاده از تیر لانهزنبوری خطرناک است. زیرا سوراخهای ایجاد شده در جان تیر باعث تمرکز تنش میشوند و این موضوع احتمال شکست موضعی را افزایش میدهد. به همین دلیل در ستونها، زیر دیوارهای باربر و محل قرارگیری جرثقیلها نباید از این تیر استفاده کرد.
5- سازههای مقاوم در برابر زلزله
ایمنی در برابر زلزله یکی از مهمترین دغدغههای مهندسان عمران است. تیرهای لانهزنبوری به دلیل ضعف در اتصالات و کاهش مقاومت برشی، در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله عملکرد مناسبی ندارند. بنابراین در مناطق زلزلهخیز توصیه میشود از این تیرها صرفاً در دهانههای کوچک و بدون باربری مهم استفاده شود.
6- مکانهای مرطوب و خورنده
وجود برشها و جوشهای زیاد در تیر لانهزنبوری باعث میشود که این تیرها در برابر خوردگی و زنگزدگی آسیبپذیرتر باشند. در مناطق با رطوبت بالا یا محیطهای صنعتی با گازهای خورنده، استفاده از این تیرها میتواند عمر مفید سازه را کاهش دهد. مگر اینکه از پوششهای ضدزنگ و رنگآمیزی مناسب استفاده شود.
7- سقفهای دارای بازشوهای زیاد
در ساختمانهایی که نیاز به بازشوهای متعدد در سقف وجود دارد (مانند سالنهای ورزشی یا نمایشگاهها)، استفاده از تیر لانهزنبوری میتواند مشکلساز شود. زیرا وجود بازشوها باعث کاهش مقاومت تیر در برابر برش و خمیدگی میشود.
مقایسه تیر لانه زنبوری با تیرآهن نرمال
برای درک بهتر محدودیتها، باید مقایسهای انجام دهیم.
| ویژگی | تیر لانه زنبوری | تیرآهن نرمال |
|---|---|---|
| مقاومت خمشی | بالا | متوسط |
| مقاومت برشی | پایین | مناسب |
| وزن | سبکتر | سنگینتر |
| امکان عبور تأسیسات | دارد | ندارد |
| ایمنی در بارگذاری سنگین | ضعیف | مناسب |
این جدول نشان میدهد که تیر لانهزنبوری بیشتر برای پروژههای سبک و متوسط مناسب است، نه برای سازههای سنگین و پیچیده.
بهترین جایگزینهای تیر لانه زنبوری
در پروژههایی که استفاده از تیر لانهزنبوری خطرناک است، میتوان از جایگزینهای زیر استفاده کرد:
– تیرآهن نرمال (تیرآهنهای IPE ،INP و تیرآهن IPB) برای سازههای متداول
– تیرورق برای دهانههای بزرگ و بار سنگین
– تیرهای کامپوزیت برای ساختمانهای بلندمرتبه
– تیرهای دوبل برای افزایش مقاومت خمشی و برشی
نتیجهگیری
تیر لانهزنبوری با وجود مزایایی مانند کاهش وزن و عبور آسان تأسیسات، همیشه بهترین گزینه نیست. در شرایطی مانند دهانههای بلند، بارهای سنگین، ساختمانهای بلندمرتبه، مناطق زلزلهخیز و محیطهای مرطوب استفاده از این تیرها میتواند بسیار خطرناک باشد. مهندسان باید با در نظر گرفتن شرایط بارگذاری، نوع سازه و موقعیت جغرافیایی، مناسبترین نوع تیر را انتخاب کنند. در نهایت، اگرچه تیر لانهزنبوری میتواند راهحلی اقتصادی و کاربردی باشد، اما رعایت اصول ایمنی و مهندسی بر هر چیزی مقدم است.
مشاوره رایگان خرید انواع تیرآهن
شرکت وستاسازه بهعنوان یک شرکت معتبر در زمینه فولاد ضد زنگ، انواع استنلس استیل و آلومینیوم، با ارائه مشاوره تخصصی و محصولات باکیفیت، آماده است تا به شما در انتخاب بهترین گزینهها برای پروژههای خود کمک کند. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره، میتوانید به با شماره تلفن 02128426262 تماس بگیرید و یا از طریق برنامه دلخواه خود به شماره موبایل 09391111886 پیام دهید.
