توضیحات
فولاد D2 که در استاندارد DIN آلمان با نام 1.2379 شناخته می‌شود، یکی از محبوب‌ترین فولادهای ابزار سردکار است. این فولاد به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش، سختی بالا پس از عملیات حرارتی و چقرمگی مناسب، در صنایع مختلفی مانند قالب‌سازی، تیغه‌های برش صنعتی، ابزارهای دقیق و قطعات مقاوم به سایش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این مقاله به بررسی ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، چگالی، سختی، ویژگی‌های کلیدی و کاربردهای فولاد 1.2379 (D2) می‌پردازیم.
نام‌های دیگر فولاد 1.2379 (D2) در استانداردهای مختلف
فولاد D2 در استانداردهای مختلف با نام‌های متفاوتی شناخته می‌شود که در جدول زیر آورده شده است:
| استاندارد/برند | نام معادل |
|---|---|
| DIN | 1.2379 |
| EN | X153CrMoV12 |
| AISI/SAE | D2 |
| JIS | SKD11 |
| GB | Cr12Mo1V1 |
| Böhler | K110 |
| AFNOR | Z160CDV12 |
| GOST | Х12МФ |
🔹 D2 در استاندارد AISI آمریکا و 1.2379 در استاندارد DIN آلمان شناخته می‌شود. در استاندارد JIS ژاپن، این فولاد با نام SKD11 معروف است و در استاندارد روسیه معادل Х12МФ است.
ترکیب شیمیایی فولاد 1.2379 (D2)
ترکیب شیمیایی فولاد D2 شامل عناصری است که موجب افزایش سختی، مقاومت به سایش و حفظ ابعاد در دمای بالا می‌شوند. جدول زیر ترکیب شیمیایی این فولاد را نشان می‌دهد:
| عنصر | درصد وزنی (%) | تأثیر بر خواص فولاد |
|---|---|---|
| کربن (C) | 1.40 – 1.60 | افزایش سختی و مقاومت به سایش |
| کروم (Cr) | 11.00 – 13.00 | بهبود سختی، مقاومت به سایش و خوردگی |
| مولیبدن (Mo) | 0.70 – 1.00 | افزایش سختکاری‌پذیری و مقاومت در برابر شوک حرارتی |
| وانادیوم (V) | 0.50 – 1.00 | افزایش استحکام، مقاومت به خستگی و ریزدانه شدن ساختار فولاد |
| منگنز (Mn) | 0.20 – 0.60 | بهبود چقرمگی و افزایش استحکام |
| سیلیسیم (Si) | 0.10 – 0.60 | افزایش استحکام و مقاومت به اکسیداسیون |
| فسفر (P) | ≤ 0.030 | بهبود قابلیت ماشین‌کاری (مقادیر زیاد شکنندگی را افزایش می‌دهد) |
| گوگرد (S) | ≤ 0.030 | بهبود قابلیت ماشین‌کاری |
🔹 نتیجه: وجود کربن بالا و کروم زیاد باعث افزایش سختی و مقاومت به سایش عالی در فولاد D2 شده است. همچنین، وجود مولیبدن و وانادیوم موجب افزایش چقرمگی و سختکاری‌پذیری آن شده است.
خواص مکانیکی فولاد K110
فولاد D2 به دلیل ساختار آلیاژی خاص خود، دارای استحکام مکانیکی بالایی است که در جدول زیر مشاهده می‌شود:
| ویژگی مکانیکی | مقدار |
|---|---|
| چگالی (g/cm³) | 7.70 – 7.85 |
| استحکام کششی نهایی (MPa) | 850 – 1000 |
| استحکام تسلیم (MPa) | ≥ 650 |
| درصد ازدیاد طول (%EL) | 10 – 15 |
| مدول الاستیسیته (GPa) | 210 – 220 |
| سختی (HBW) در حالت آنیل شده | 200 – 250 |
| حداکثر سختی پس از عملیات حرارتی (HRC) | 58 – 62 |
استحکام کششی بالا: مقاومت کششی 850 تا 1000 مگاپاسکال باعث شده این متریال برای ابزارهای دقیق و تیغه‌های برش مقاوم به سایش مناسب باشد.
سختی بالا پس از عملیات حرارتی: حداکثر سختی فولاد SKD11 پس از عملیات حرارتی به 58 تا 62 راکول C می‌رسد که آن را در برابر سایش و ضربه‌های مکانیکی مقاوم می‌کند.
چگالی: فولاد 1.2379 دارای چگالی 7.70 تا 7.85 گرم بر سانتی‌متر مکعب است.
مشخصات کلیدی فولاد 1.2379 (D2)
- مقاومت فوق‌العاده به سایش – به دلیل کروم بالا، فولاد D2 در برابر سایش بسیار مقاوم است.
- سختکاری‌پذیری بالا – می‌توان این فولاد را تا سختی 62 راکول C سختکاری کرد.
- چقرمگی مناسب – به دلیل وجود وانادیوم و مولیبدن، در برابر شکست و ترک‌خوردگی مقاوم است.
- حفظ ابعاد در دمای بالا – مناسب برای قالب‌هایی که تحت تنش حرارتی هستند.
- ماشین‌کاری متوسط – به دلیل سختی بالا، ماشین‌کاری آن نسبت به فولادهای کم‌کربن دشوارتر است.
کاربردهای فولاد K110
به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد، فولاد D2 در صنایع مختلف استفاده می‌شود:
1. صنایع قالب‌سازی و ابزارسازی
✔ ساخت قالب‌های برش سرد و پانچ‌های صنعتی
✔ تولید قالب‌های شکل‌دهی فلزات و قطعات سردکار
2. تیغه‌های برش صنعتی و ابزارهای دقیق
✔ تولید تیغه‌های برش فلزات، چوب و پلاستیک
✔ تولید ابزارهای سوراخ‌کاری و پانچ‌کاری
3. صنایع خودروسازی و مهندسی مکانیک
✔ ساخت قطعات مقاوم به سایش در گیربکس و جعبه‌دنده‌ها
✔ ساخت قطعات تحت تنش بالا در تجهیزات مکانیکی
4. ساخت انواع چاقو و تبر
مقاطع فولاد D2
فولاد K110 در بازار ایران به صورت میلگرد و تسمه وجود دارد. به طور معمول تسمه فولاد D2 در ضخامت های مختلف از 10 میلیمتر تا 120 میلیمتر موجود است. همچنین میلگرد 2379 در ابعاد مختلف از قطر 50 میلیمتر تا 200 میلیمتر وجوذ دارد. اکثر متریال D2 موجود در بازار ایران تولید کشور چین می‌باشد و متریال اروپایی به صورت بسیار محدود موجود می‌گردد. بدیهی است قیمت فولاد D2 چینی به مراتب ارزان تر از نمونه اروپایی آن است.
نتیجه‌گیری
فولاد 1.2379 (D2) یکی از بهترین فولادهای ابزار سردکار است که به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش، سختی عالی و استحکام مکانیکی بالا، کاربردهای گسترده‌ای در قالب‌سازی، ابزارسازی و صنایع خودروسازی دارد.
🔹 اگر به دنبال خرید فولادی مقاوم و سختکاری‌پذیر برای ساخت چاقو، ابزارهای برشی، تیغه‌های صنعتی و قالب‌های سردکار هستید، متریال D2 (1.2379) یکی از بهترین گزینه‌ها خواهد بود.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.